Jak wybrać ponadczasowy projekt nagrobka, aby po wielu dekadach nadal wyglądał nowocześnie? Jest to bardzo trudne zadanie. Nie wiemy jak będą rozwijać się trendy w projektowaniu nagrobków w przyszłości. Trudno przewidzieć je nawet na przyszły rok, nie mówiąc już o dziesięcioleciach. Co więc może nam pomóc zobaczyć przyszłość? Paradoksalnie – przeszłość.
Cmentarze i nagrobki dawniej
Oprócz budynków i architektury nagrobki są najczęstszymi świadectwami przeszłości. Część z nich istnieje już od 5000 lat. W końcu piramidy w Egipcie są w rzeczywistości dość dużymi nagrobkami. W Polsce jest też wiele cmentarnych świadectw historycznych, od wielu gotyckich epitafiów w katedrach, bazylikach i kościołach, przez zabytkowe renesansowe i barokowe nagrobki, po wiele cmentarzy wojennych pozostałych po dwóch wielkich wojnach światowych. Czy niektóre z tych zabytkowych grobowców uważa się dziś za współczesne? Cóż, jeśli przyjrzymy się stylowi, który dominował na początku XX wieku – modernizmowi – odkryjemy projekty, które do dziś są uważane za nowoczesne.
Nowoczesny styl – co to jest?
Jak więc powinien wyglądać projekt, aby po wielu latach był traktowany jako wciąż aktualny i wizjonerski? Proste, geometryczne kształty, brak niepotrzebnych zdobień, jakość i dbałość o szczegóły. Wszystko to jest prawdziwe i charakterystyczne dla modernizmu i jednocześnie współczesnego nowoczesnego pomnika cmentarnego. Moderniści głównie wyprowadzali kształt obiektu z konkretnej funkcji, jaką ma pełnić. Za Henrym Sullivanem, znakomitym amerykańskim architektem tamtej epoki, odwoływali się do hasła: Forma podąża za funkcją. Do tego dochodzi bardzo modne dziś hasło niemieckiego architekta Ludwika Miesa van der Rohe – mniej znaczy więcej. Więc im prostszy projekt – tym bardziej ponadczasowy. Pomiń wszystkie niepotrzebne ornamenty – to była podstawowa zasada projektowania. Na przykład zamiast krzyża często grawerowano go na tabliczce lub umieszczano w inskrypcji. Dodatkowo szczególny nacisk kładziono na proste liternictwo.
Nowoczesne pomniki cmentarne
Współczesne, nowoczesne projekty nagrobków w dużej mierze wynikają z zasad kompozycji sprzed ponad 100 lat. Charakteryzują się prostą geometrią kształtu oraz brakiem falistych linii i ornamentów. Używa się zazwyczaj jednego rodzaju kamienia do stworzenia całego pomnika. Czasami stosuje się odwrotną opcję – np. łącząc jasny granit, taki jak Viscount White ze szwedzką czernią. Krzyż jest często prosty i geometryczny, a figuratywne przedstawienia Chrystusa ukrzyżowanego są rzadkością. Rzeźby nagrobne, księgi czy papirusy umieszczone na nagrobku, zastępuje prostota formy i skromna fraza, często łacińska inskrypcja wyryta na płycie.
Klienci zwracający uwagę na nowoczesny styl nagrobka poszukują także oryginalnego rodzaju kamienia, z jakiego będzie on wykonany – mówi Mariusz Wierzbicki z firmy Kamieniarstwo Diamentum. – Wiedzą oni, że ważny jest zarówno ponadczasowy projekt nagrobka, ale także, aby miejsce pochówku wyróżniało się również jakością wykonania nagrobka oraz wyszukanym i trwałym materiałem.
Nagrobek wykonany jest z kamienia, najczęściej granitu. Jest to trwały i wytrzymały materiał, ale jego odmiany różnią się nie tylko wyglądem, ale także jakością. Aby zachować nowoczesny wygląd dla przyszłych pokoleń, musimy również zwrócić uwagę na to, jak nagrobek będzie wyglądał za na przykład 50 lat. Szukając zakładu kamieniarskiego wybierzmy taki, który zdobył doświadczenia także w pracy w bardziej egzotycznych rodzajach kamienia, nie tylko w polskich granitach ze Strzelina czy Strzegomia. Warto też pamiętać, o tym aby zrobić zdjęcie jeśli podczas przechadzania się po cmentarnych alejkach napotkamy projekt, który nam się spodoba. Dzięki niemu doświadczony warsztat kamieniarski przygotuje dla nas projekt dedykowany dla nas i przygotuje jego wizualizację 3D, tak aby ostateczny kształt pomnika spełniał nasze oczekiwania. Nie bój się też angażować w proces projektowania i pytać o szczegóły. Nie będzie to kosztować wiele czasu, a ponadczasowy nagrobek będzie zdobił miejsce pamięci naszych bliskich przez dziesięciolecia.
